Homepage > Huidige pagina

Inleiding

Het klanksysteem van standaard Servisch is gebaseerd op het klanksysteem van nieuw štokavische Zuidslavische dialecten, waarop ook het klanksystemen van Bosnisch en Kroatisch zijn gebaseerd.

NB Voor het correct weergeven van de IPA-tekens is het nodig dat u het lettertype Doulos SIL downloadt en eenmalig installeert. Zie hiervoor de Audio-instructie.

Echter in Servië wordt een andere uitspraakvariant toegepast dan in andere štokavische gebieden: die ekavische variant wordt al lang gezien als het standaard Servisch. Hier worden uitspraakoefeningen aangeboden in de ekavische variant. De Serviërs in het westen van Servië, tegen de grens met Bosnië en Montenegro, evenals in de Bosnië en Hercegovina, Montenegro en Kroatië gebruiken de ijekavische uitspraakvariant. Deze komt het meest overeen met wat gebruikelijk als het Servokroatisch werd aangeduid en is het best te vergelijken met de uitspraak omschreven bij het standaard Bosnisch. Het Servisch wordt zowel in het Cyrillisch als in het latijnse schrift geschreven. Bij deze oefeningen in de ekavische variant wordt de tekst in het Cyrillisch aangeboden.

Het klanksysteem  bestaat uit vijf klinkers (vocalen) en vijfentwintig medeklinkers (consonanten). In principe wordt elke klank met één letter verbonden, dus de letters van Servische alfabet worden altijd min of meer op dezelfde manier uitgesproken. Drie Servische klanken [ǯ], [ļ] en [ń] Get Flash to see this player. , worden in het latijns schrift met twee letters weergegeven, respectief dž, lj, en nj.  In het Cyrillisch worden ze met één letter weergegeven (џ, љ, њ).  Er zijn geen tweeklanken (diftongen) en 'stomme klanken' (gereduceerde vocalen). De enige uitzondering is de letter 'r'.

De klank 'r' Get Flash to see this player. in de buurt van een klinker gedraagt zich als een medeklinker [r], maar tussen medeklinkers of aan het begin van een woord vóór een medeklinker gedraagt die zich als een klinker. Die vocalische “r”  wordt dan uitgesproken met een 'stomme e' (halfvocaal schwa [ə]) ervoor (zoiets als de Nederlandse er in de prefix ver-): Grk [gərk], prst [pərst], rt [ərt] Get Flash to see this player. . In de Slavische variant van het fonetische schrift wordt deze klank weergegeven als [r̥].

De Servische vocalen zijn [a], [e], [i], [o], [u]  Get Flash to see this player. en vocalische r [r̥] Get Flash to see this player. . Ze kunnen op vier verschillende manieren uigesproken worden: kort en lang, met een stijgende of met een dalende intonatie. Ongeacht deze uitspraakmanieren, verandert niets aan hun articulatieplaats en vorming.

In principe worden vocalen [a], [i] en [u] Get Flash to see this player. uitgesproken net als corresponderende Nederlandse klanken, zoals bijv. in woorden schaap, stier en koe.
De Servische [e] Get Flash to see this player. zit ergens tussen Nederlandse [e:] en [ɛ] in. Het is te vergelijken met de [e] in Mercator.
De Servische [o] Get Flash to see this player. zit ergens tussen Nederlandse [o:] en [ɔ] in. Het is te vergelijken met de [o] in Mercator.

De Servische consonanten worden naar hun vorming verdeeld in vier klassen (in de fonetische transcriptie wordt, waar van toepassing, een klank eerst volgens de algemene, en dan volgens de Slavische schrijfwijze weergegeven):

• occlusieven (plofklanken): [b], [p], [d], [t], [g], [k] Get Flash to see this player.
• fricatieven (wrijfklanken): [f], [z], [s], [ʒ], [š], [h] Get Flash to see this player.
• affricaten: [c], [ć], [ʒ́], [č], [ǯ]   Get Flash to see this player.
• sonanten: [v], [j], [l], [ļ], [r], [m], [n], [ń] Get Flash to see this player.

De meeste problemen voor Nederlanders vormen 'zachte', gepalataliseerde medeklinkers waarbij de tong tegen het zachte gehemelte ligt. In het latijnse alfabet komen ze voor met een diakritisch teken (ž, š, ć, đ, č) Get Flash to see this player. of in een digram (nj, lj, dž) Get Flash to see this player. . Voor de klank-letter verhouding zie 'ABC - uitspraak van de Servische klanken'.

>Medeklinkers worden aangeboden in de initiële, mediale en finale positie, in omgeving van verschillende klinkers. Waar mogelijk ook de meerdere klanken in een woord.De volgorde wordt aangepast naar de articulatorische eigenschappen van desbetreffende klank.

Vorig scherm